mirror of
https://github.com/privacyguides/i18n.git
synced 2025-11-16 21:32:39 +00:00
68 lines
7.0 KiB
Markdown
68 lines
7.0 KiB
Markdown
---
|
|
title: "Dlaczego prywatność ma znaczenie?"
|
|
icon: 'material/shield-account'
|
|
description: We współczesnej erze cyfrowego wykorzystywania danych Twoja prywatność nigdy nie była bardziej zagrożona, a mimo to wielu ludzi uważa, że jej ochrona to już przegrana sprawa. To nieprawda.
|
|
---
|
|
|
|
We współczesnej erze cyfrowego wykorzystywania danych Twoja prywatność nigdy nie była bardziej zagrożona, a mimo to wielu ludzi uważa, że jej ochrona to już przegrana sprawa. To nieprawda. ==Twoja prywatność jest na wagę złota== i musisz o nią dbać. Prywatność to kwestia władzy, i kluczowe jest, by ta władza trafiła we właściwe ręce.
|
|
|
|
Prywatność dotyczy ostatecznie informacji o człowieku, a to ma znaczenie, ponieważ wiemy, że informacje o ludziach dają władzę nad nimi. Jeśli zależy nam na zdolności do bycia autentycznymi, spełnionymi i wolnymi ludźmi, musimy dbać o zasady, które dotyczą informacji na nasz temat. Tak wiele aspektów współczesnego społeczeństwa opiera się na **informacji**. Kiedy robisz zakupy online, czytasz wiadomości, czegoś szukasz, głosujesz, sprawdzasz drogę — praktycznie przy każdej z tych czynności polegasz na informacji. Skoro żyjemy w społeczeństwie informacyjnym, nasze informacje mają znaczenie, a zatem prywatność ma znaczenie.
|
|
|
|
## Czym jest prywatność?
|
|
|
|
Wiele osób myli pojęcia **prywatności**, **bezpieczeństwa** i **anonimowości**. Często można spotkać się z krytyką różnych produktów jako „nieprywatnych”, gdy w rzeczywistości chodzi o to, że nie zapewniają anonimowości. Na tej stronie omawiamy wszystkie trzy zagadnienia, ale kluczowe jest, by rozumieć różnice między nimi i wiedzieć, kiedy każdy z nich ma zastosowanie.
|
|
|
|
[:material-movie-open-play-outline: Film: Przestań mylić prywatność, anonimowość i bezpieczeństwo](https://www.privacyguides.org/videos/2025/03/14/stop-confusing-privacy-anonymity-and-security ""){.md-button}
|
|
|
|
<!-- markdownlint-disable-next-line -->
|
|
**Prywatność**
|
|
:
|
|
|
|
==Prywatność to pewność, że Twoje dane są widoczne tylko dla tych, którym chcesz je udostępnić.== W kontekście komunikatora internetowego na przykład szyfrowanie typu end-to-end zapewnia prywatność, ponieważ Twoja wiadomość jest widoczna wyłącznie dla Ciebie i odbiorcy.
|
|
|
|
<!-- markdownlint-disable-next-line -->
|
|
**Bezpieczeństwo**
|
|
:
|
|
|
|
Bezpieczeństwo to możliwość zaufania używanym aplikacjom — że strony, z którymi wchodzisz w interakcję, są tymi, za które się podają — oraz zapewnienie, że te aplikacje pozostają bezpieczne. W kontekście przeglądania Internetu bezpieczeństwo może być zapewnione przez certyfikaty HTTPS.
|
|
:
|
|
|
|
Certyfikaty dowodzą, że komunikujesz się bezpośrednio z witryną, którą odwiedzasz, oraz chronią przed atakującymi, którzy chcą odczytać lub modyfikować dane przesyłane między Tobą a tą witryną.
|
|
|
|
<!-- markdownlint-disable-next-line -->
|
|
**Anonimowość**
|
|
:
|
|
|
|
Anonimowość to możliwość działania bez stałego identyfikatora. Można to osiągnąć w Internecie na przykład za pomocą sieci [Tor](../tor.md), która pozwala przeglądać Internet z losowym adresem IP i połączeniem sieciowym zamiast własnego.
|
|
:
|
|
|
|
**Pseudonimowość** to podobne pojęcie, ale pozwala na posiadanie stałego identyfikatora, który nie jest powiązany z prawdziwą tożsamością. Jeśli wszyscy znają Cię w sieci jako `@PolskiGracz12`, ale nikt nie zna Twojego prawdziwego imienia, to właśnie Twój pseudonim.
|
|
|
|
Wszystkie te koncepcje się przenikają, ale każda może występować niezależnie. Idealna sytuacja dla większości ludzi to ta, gdy prywatność, bezpieczeństwo i anonimowość współistnieją. Jednak osiągnięcie tego jest trudniejsze, niż wielu sądzi. Czasem trzeba pójść na kompromis — i to też jest w porządku. Właśnie tutaj wkracza **modelowanie zagrożeń**, które pozwala podejmować świadome decyzje dotyczące używanego [oprogramowania i usług](../tools.md).
|
|
|
|
[:material-book-outline: Dowiedz się więcej o modelowaniu zagrożeń](threat-modeling.md ""){.md-button}
|
|
|
|
## Prywatność a tajemnica
|
|
|
|
Częstym argumentem przeciw ruchom na rzecz prywatności jest przekonanie, że „**kto nie ma nic do ukrycia**, nie potrzebuje prywatności”. To niebezpieczne nieporozumienie, ponieważ sugeruje, że osoby dbające o prywatność muszą być dewiantami, przestępcami lub są źli.
|
|
|
|
==Nie należy mylić prywatności z tajemnicą.== Wszyscy wiemy, co dzieje się w łazience, a mimo to zamykami drzwi. Robimy to, bo chcemy prywatności, a nie dlatego, że coś ukrywamy. Zawsze istnieją pewne informacje o nas — na przykład dotyczące zdrowia czy życia seksualnego — których nie chcielibyśmy ujawniać całemu światu, i jest to w pełni naturalne. Potrzeba prywatności jest uzasadniona i właśnie ona czyni nas ludźmi. Prywatność to kwestia prawa do kontroli nad własnymi informacjami, a nie ukrywania sekretów.
|
|
|
|
## Czy prywatność to kwestia kontroli?
|
|
|
|
Często definiuje się prywatność jako możliwość *kontrolowania*, kto ma dostęp do Twoich danych. Łatwo dać się złapać w tę pułapkę. Zresztą, taką definicją prywatności posługiwaliśmy się przez długi czas na tej stronie. Brzmi dobrze i przemawia do wielu ludzi, ale w praktyce po prostu nie działa.
|
|
|
|
Weźmy na przykład formularze zgody na pliki cookie. Spotykasz je dziesiątki razy dziennie, odwiedzając różne strony internetowe. Oferują one mnóstwo pól wyboru i suwaków, które mają pozwolić Ci „dostosować” ustawienia do własnych potrzeb. W praktyce i tak klikamy „Zgadzam się”, bo chcemy po prostu przeczytać artykuł albo coś kupić. Nikt nie ma ochoty przeprowadzać osobistego audytu prywatności na każdej odwiedzanej stronie. To klasyczny przykład tzw. [architektury wyboru](https://en.wikipedia.org/wiki/Choice_architecture), zaprojektowanej tak, by użytkownik wybrał najłatwiejszą opcję, zamiast przebijać się przez gąszcz niepotrzebnych ustawień.
|
|
|
|
==Kontrola nad prywatnością w większości aplikacji to iluzja.== To błyszczący panel z pozornymi opcjami, które dają wrażenie sprawczości, ale rzadko oferują te, których naprawdę potrzebujesz, jak na przykład: „wykorzystuj moje dane wyłącznie, by mi pomóc”. Tego typu „kontrola” ma wzbudzić w Tobie poczucie winy, że „masz wybór”, by uczynić aplikację bardziej prywatną, a mimo to tego nie robisz.
|
|
|
|
Prywatność musi być wbudowana domyślnie w używane przez nas [oprogramowanie i usługi](../tools.md). Nie da się samodzielnie zmusić większości aplikacji, by stały się prywatne.
|
|
|
|
[:material-movie-open-play-outline: Film: 5 kroków do poprawy prywatności](https://www.privacyguides.org/videos/2025/02/14/5-easy-steps-to-protect-yourself-online){ class="md-button" }
|
|
|
|
## Źródła
|
|
|
|
- [Why Privacy Matters](https://amazon.com/dp/0190939044) (2021) — Neil Richards
|
|
- [The New Oil: Why Privacy & Security Matter](https://thenewoil.org/en/guides/prologue/why)
|
|
- [@Thorin-Oakenpants, Anonymity vs Privacy vs Security](https://code.privacyguides.dev/privacyguides/privacytools.io/issues/1760#issuecomment-10452)
|